در شرایط کنونی تأمین امنیت غذایی و حفظ آن به ویژه با توجه به تقاضای روز افزون و رشد چشمگیر جمعیت از یکسو و بهره کشی شدید و ناصحیح از منابع و ذخایر محدود و تجدیدناپذیر و نیز بروز چالش هایی چون تغییر اقلیم از سوی دیگر، اهمیت بسیار بالایی دارد. طبق تعریف بانک جهانی امنیت غذایی زمانی تحقق می یابد که همه مردم در تمام اوقات، به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم دسترسی داشته باشند. این امر خود دارای سه محور «موجود بودن غذا،» «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» است. از این رو در حوزه امنیت غذایی کمیت و کیفیت غذا باتوجه به منابع تولید، وجود سیستم و شبکه های عرضه و توزیع از جنبه دسترسی و نیز توجه جدی به ابعاد اقتصادی، زیست محیطی و جامعه، با رویکرد پایداری، از محورهای کلیدی محسوب میشوند. در واقع سالم بودن و پایداری در یک سیستم غذایی، میتواند نویدبخش امنیت غذایی برای یک جامعه باشد. در این ارتباط یک سیستم غذایی کلیه مراحل مختلف فرآیند تولیدات، صنایع و فرآوری محصولات غذایی، حمل و نقل و توزیع، بازاریابی، قیمت گذاری و مصرف مواد غذایی را شامل میشود. در ایران بر اغلب اهداف و اقدامات در راستای برنامههای توسعه روستایی و فعالیتهای بخش کشاورزی، نگاهی تولید محور حاکم بوده است. هرچند این مرحله به عنوان یکی از مهمترین اقدامات، دستیابی به امنیت غذایی را به طور قابل توجهی دنبال میکند، اما همین مرحله مهم نیز دارای کاستی ها و چالشهای فراوان میباشد. از این منظر مدیریت بهینه و بهرهبرداری اصولی و پایدار از منابع تولید (آب، خاک، پوشش گیاهی، مراتع و جنگلها و...) متناسب با توان اکولوژیکی و آمایش سرزمینی به عنوان ضروریاتی مهم و لازمه انکارناپذیر در دستیابی و حفظ امنیت غذایی میباشد. امنیت آبی که خود بیانگر دسترسی قابل اعتماد به منابع آب با کمیت و کیفیت مناسب، برای کاربری های موردنیاز شرب و بهداشت، تولید، محیط زیست، و صنعت و... میباشد، مدتهاست که مهمترین چالش زیستمحیطی کشور است. این مهم در مناطق شرق کشور از جنبه افت بیش از حد سفره های آب زیرزمینی و شور شدن منابع آبی، بیش از پیش بروز و ظهور نموده است. چالش مذکور در جهان نیز باتوجه به جمعیت رو به افزایش و تقاضاهای متعدد با فشارهای بیش از حد بر منابع آبی و تغییرات اقلیمی، جدی تر شده است. باتوجه به اهمیت موضوع در این مقاله به مباحث تغییرات اقلیم به عنوان چالش های مهم در ارتباط با تولیدات بخش کشاورزی و دستیابی و حفظ امنیت غذایی به اختصار پرداخته شده است.

برای دانلود متن کامل مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید.
 

دانلود PDF