مقدمه

کمبود آب در بخش های زیادی از کره زمین، مشکلات زیادی را برای تأمین آب شرب سالم، تولید محصولات کشاورزی و در کل روند عمومی زندگی انسان ها به وجود آورده است، به طوری که پیش بینی می شود تا سال 2025 میلادی، 50 تا 60 درصد مردم جهان با تنش آبی و مشکلات ناشی از کم آبی مواجه شوند. کشور ایران هم که جزو کشورهای نیمه خشک می باشد، از این قاعده مستثنی نیست. در سال های اخیر این واقعیت کاملاً خود را نشان داده به طوری که اکثر دشت های ایران با روند نزولی سطح آب زیرزمینی مواجه هستند. این در حالی است که برنامه ریزی برای رشد جمعیت ایران تا بیش از100 میلیون نفر به انجام رسیده است.
تأمین نیاز های غذایی یک جمعیت 100 میلیونی، بر مبنای متوسط تأمین 2600 کیلوکالری انرژی برای هر نفر در روز، سالانه بیش از 150 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد. متأسفانه این مقدار در سبد آبی کشور موجود نیست.

علی رغم محدودیت ظرفیت تجدید پذیری منابع آبی، برخی از کشورهای کم آب برای تولید صنعتی و آبیاری به پمپاژ بیش از حد آب های زیرزمینی می پردازند؛ و یا به نمک زدایی آب دریا و اجرای پروژه های بسیار بزرگ انتقال آب دست می زنند. تجارب نشان می دهد تولید محصولات در چنین شرایطی چندین برابر گرانتر تمام می شود. در حالیکه این کشور ها می توانند با وارد نمودن تجارت آب مجازی در سیاست های آبی کشور، میزان دسترسی خود را به منابع آب جهان افزایش دهند؛ و به همان نسبت از افزایش فشار بر منابع محدود خود نیز بکاهند .
Lenzen و همکاران  2012 در پژوهشی به تحلیل مشترک «میزان کمبود آب» و «تجارت آب مجازی» هر کشور پرداختند و نشان دادند که برای بحران آب هر کشور را ه حل هایی از جنس تجارت آب مجازی و نیز آبرانه مردم آن کشور قابل ارائه است.

    دانلود PDF  مقاله  نقش آب مجازی در مدیریت منابع آب