مراکز درمانی کشور به عنوان یکی از بزرگترین منابع تولید زباله روزانه 477تن زباله تولید میکنند. در حالی که مجلس در سال 1332قانونی را تصویب وبر اساس آن وظیفه امحاء ودفن زبالههای عفونی را بر عهده تولید کنندگان قرار داد، بحث ساماندهی زبالههای عفونی تا جائی پیش رفت که نماینده سازمان بهداشت جهانی در تهران گفت که %90برنامههای جهانی در مراکز خصوصی ایران اجرا میشود، اما مراکز درمانی دولتی دارای ضعفهای بسیاری هستند. در شرایطی که وضعیت زباله در کشور بحرانی شده، امکان آلودگی آبهای زیرزمینی وشیوع بیماریهایی مانند هپاتیت وایدز به خاطر دفع غیر اصولی زبالههای پزشکی گزارش شده است. پسماندهای پزشکی یکی از مشکلات اساسی در مدیریت مواد زائد جامد شهری در کشورهای در حال توسعه است. وقتی این زائدات با زبالههای شهری مخلوط میشوند موجب بروز خطرات زیادی برای محیط زیست وکسانی که با این مواد در ارتباط هستند میشود. در کشور ما طی سال های اخیر اقداماتی موثر در جهت تشکیل وفعالیت کمیتههای بهداشت وسلامت وکنترل عفونتای پزشکی صورت گرفته است. وبهترین راه حل مسئله زبالههای پزشکی از نظر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بی خطر سازی زباله های با استفاده از فناوریهایی به جز سوزانیدن پسماندها در مبدأ تولید است.مدیریت پسماندهای بیمارستانی شامل به حداقل رساندن زائدات وبازیافت، ضدعفونی با استفاده از بخار (روش استفاده از اتوکلاو)، ضد عفونی با استفاده از امواج کوتاه، ضد عفونی با استفاده از حرارت، ضد عفونی با استفاده از اشعه گاما، ضد عفونی با استفاده مواد شیمیائی، سوزاندن، خنثی سازی، دفن بهداشتی ودفع در شبکه فاضلاب شهری است( .)5نکته مهم در خصوص پسماندهای مراکز بهداشتی – درمانی این است که این پسماندها به هیچ وجه نباید با پسماندهای شهری مخلوط گردند، زیرا پراکنده شدن انواع مواد
شیمیائی و بیولوژیکی حاوی عوامل بیماریزا وخطرناک باعث ایجاد مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی خاص میگردد. اجزاء تیز و برنده موجود در پسماندهای درمانی ایجاد جراحت می کنند و باعث ورود عوامل بیماریزائی همچون ویروسهای هپاتیت و ایدز به بدن انسان میشوند، بنابر این لازم است آنها را از سایر پسماندهای عفونی جدا کرده و بصورت مجزا جمع آوری و دفع نمود گرچه بخش کوچکی از زائدات بیمارستانی را زائدات عفونی وخطرناک تشکیل میدهند ولی مدیریت ناصحیح آن سبب آلودگی محیط، منابع آب، خاک، هوا و نظایر آن خواهد شد. همچنین سبب ایجاد مناظر زشت، رشد وتکثیر ناقلینی نظیر موشها و حشرات و از همه مهمتر سبب انتقال وگسترش بیماریهای عفونی نظیر وبا، انواع اسهال، ایدز وهپاتیتهای Cو Bخواهند شد. سازمان جهانی بهداشت بر آورد کرد که در سال ،2777تزریق با استفاده از سرنگهای آلوده سبب 21میلیون مورد هپاتیت ،Bو2 میلیون هپاتیت ،Cو 257777مورد ایدز در سطح جهان شده است( .)9بنابراین، اقدامات کنترلی و پیشگیرانه در زمینه کاهش تولید وکمینه سازی زبالههای خطرناک در مراکز مختلف بهداشتی و درمانی، یکی از راهبردهای اساسی سازمان بهداشت جهانی در کشورهای در حال توسعه است. در مطالعه خانم معصومه عباسلو و همکاران بر روی پسماندهای پزشکی شهرستان خوی بیانگر این موضوع است % 45زباله ها بیمارستانی عفونی است که این امر به دلیل عدم تفکیک نا مناسب زباله ها و بیمارستان فاقد دستگاه زباله سوز و زباله های عفونی همراه با دیگر زباله ها توسط شهرداری به جایگاههای دفع انتقال داده می شدند. در بررسی بهرامی وهمکاران در سال ،1330ترکیب پسماندهای بهداشتی- درمانی شهر کرمان شامل %59/3شبه خانگی، %13/4 عفونی، %15/3نوک تیز وبرنده، %1/9دارویی وشیمیائی و %4/1پاتولوژیک محاسبه گردید. در سال ،2774بررسی مدیریت پسماندهای بهداشتی- درمانی در جنوب برزیل با استفاده از مشاهده حضوری ومصاحبه با پرسنل مرتبط با مدیریت پسماند بهداشتی- درمانی، نتایج نشان داد که در بیشتر مراکز بهداشتی- درمانی فعالیتهای مرتبط با مدیریت پسماندهای بهداشتی- درمانی منطبق بر قوانین ومقررات کشوری نیست. صادقی و همکاران در تحقیق خود با عنوان بررسی وضعیت مدیریت پسماندهای پزشکی (مراکز بهداشتی درمانی وپایگاههای بهداشت تابعه) شهرستان اردبیل نشان دادند که میزان تولید روزانه زباله در مراکز بهداشتی 52/925کیلوگرم و در پایگاههای بهداشتی 14/347کیلوگرم در روز بود. میزان تولید روزانه زباله های عادی در مراکز بهداشتی – درمانی 35/457کیلوگرم در روز ودر پایگاههای بهداشتی 11/227کیلوگرم در روز بود. میزان تولید روزانه زباله های عفونی در مراکز بهداشتی درمانی 13/555کیلوگرم در روز و در پایگاههای بهداشتی 1/155کیلوگرم در روز بود. هدف از این تحقیق تعیین کمی، کیفی و نحوه دفع پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی شهرستان گچساران میباشد. تا با آگاهی از میزان تولید پسماند در هربخش برنامه ریزی ومدیریت دقیق وبهینه انجام شود.
 

برای مطالعه بیشتر‌  متن مقاله را دانلود کنید.