ازچرخاني آب و استفاده مجدد از آبهاي غيرمتعارف بعنوان يكي از سياستهاي كلان و محوري در بالاترين سطوح مديريتي كشور و همچنين يكي از مهمترين راهبردهاي بلندمدت مديريت ملي منابع آب ايران مي باشد.

از اين رو در راستاي عملياتي نمودن استفاده مجدد از پسابها در مصارف كشاورزي و به منظور كنترل كيفيت پساب در جهت حفظ بهداشت و سلامت عمومي ذينفعان ، شركت مادر تخصصي مديريت منابع آب ايران با همكاري نمايندگان سازمان حفاظت محيط زيست ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور اقدام به تهيه اين نظامنامه نموده است. مجموعه حاضر به كليه شركتهاي آب منطقه اي ، شركتهاي آب و فاضلاب و ادارات كل حفاظت محيط زيست استانها جهت انجام اقدامات و هماهنگي هاي فراسازماني در امر پايش ابلاغ خواهد گرديد.پس از تخصيص پساب(توسط شركتهاي آب منطقه اي به متقاضيان مصارف كشاورزي) ، كليه اقدامات مربوط به پايش پساب خروجي تصفيه خانه هاي فاضلاب شهري ، از قبيل وظايف سازماني ، نحوه گردش كاري ، نظارت و ... بر طبق اين نظامنامه صورت خواهدپذيرفت.
لازم به ذكراست اين نظام نامه تنها مربوط به بخش پايش پساب در نقطه خروجي تصفيه خانه هاي فاضلاب شهري
مي باشد و نظام نامه مربوط به پايش پساب در مسيرهاي انتقال و همچنين در نقطه مصرف جهت كشاورزي متعاقباً با همكاري
و هماهنگي ارگانهاي ذيربط تهيه گرديد.

گردش كار و سازوكارهاي اجرايي پايش پساب

قديمي ترين كاربرد فاضلاب با پيشينه چند هزار ساله در كشاورزي و آبياري مزارع بوده است و تنها در قرن اخير شكل صحيح و بهداشتي آن بر اساس استفاده از فاضلاب تصفيه شده مطرح مي باشد. در سه دهه گذشته، استفاده از فاضلاب براي آبياري محصولات، به ويژه در مناطق خشك كشورهاي صنعتي، در خاورميانه و كشورهاي در حال توسعه افزايش قابل توجهي داشته است. هدف كلي از استفاده مجدد از فاضلاب تصفيه شده در كشاورزي ، بهينه سازي و بهره وري مناسب از منابع آب از طريق برگشت دادن جريان هاي فاضلاب تصفيه شده به زمين و استفاده منطقي از منابع آب شيرين است.

در برنامه ريزيهاي استفاده مجدد از پساب، توجه به پايش آب ، خاك و سلامت افراد در معرض تماس و همچنين حفاظت از محيط زيست و جلوگيري از آلودگيها از اولويتها مي باشد.

تعاريف، اصطلاحات و وظائف

پساب : فاضلاب تصفيه شده خروجي از فرآيند تصفيه

پايش : ارزيابي وضعيت فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي پساب.

پارامترهاي پايش: پارامترهاي مندرج در جداول 

استاندارد خروجي: استاندارد خروجي فاضلاب سازمان حفاظت محيط زيست جهت مصارف كشاورزي )جدول پيوست-(2

آزمايشگاه معتمد : آزمايشگاه مورد تاييد سازمان حفاظت محيط زيست

تحويل دهنده پساب : شخصيت حقوقي كه پساب را تحويل ميدهد)شركتهاي آب و فاضلاب شهري(.

تحويل گيرنده پساب: شخصيت حقوقي كه پساب را تحويل ميگيرد)شركتهاي آب منطقهاي(.

نظارت : بررسي كيفيت پساب و تطابق با استانداردهاي خروجي بر اساس گزارش آزمايشگاه معتمد.

دستگاه نظارت : ادارات كل حفاظت محيط زيست و شركتهاي آب منطقه اي.

اهداف

هدف از تدوين نظامنامه پايش كيفي پساب خروجي از تصفيه خانه هاي فاضلاب شهري به منظور استفاده مجدد در مصارف كشاورزي ، نيل به دستاورد هاي ذيل است :

• نظاممند كردن پايش كيفي پساب خروجي از تصفيهخانههاي فاضلاب شهري به منظور اطمينان از تطابق كيفيت پساب با استاندارد خروجي

• تعيين سازوكارهاي فني و مديريتي لازم به منظور اجراي صحيح برنامه پايش پساب خروجي از تصفيهخانههاي فاضلاب شهري

• پرهيز از انجام فعاليت هاي موازي در دستگاههاي ذيربط و جلوگيري از هزينه هاي مضاعف

مسئوليتها و گردش كاري

بند يك - شركت آب و فاضلاب مربوطه پارامترهاي پايش را از طريق آزمايشگاه معتمد سنجش مي نمايد.

تبصره(1) شركت آب و فاضلاب نتايج آناليز را به صورت هفتگي به اداره كل حفاظت محيط زيست و شركت آب منطقه اي مربوطه ارسال مي نمايد.
تبصره (2) شركت آب و فاضلاب در صورت عدم تطابق نتايج پايش پساب با استاندارد خروجي، سيستم بهره برداري تصفيه خانه را بهينه مي نمايد.
تبصره (3) نحوه ارائه انشعاب فاضلاب به واحدهاي درماني و صنعتي مستقر در محدوده شهرها بر اساس دستورالعمل پيشنهادي مشترك سازمان حفاظت محيط زيست و شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور كه به تصويب كميسيون ذيل ماده 5آيين نامه جلوگيري از آلودگي آب رسيده باشد، خواهد بود.
 

بند دو- شركت آب منطقه اي ، متناسب با استاندارد خروجي، اقدام به تحويل گيري پساب از شركت آب و فاضلاب
مربوطه مي نمايد.

تبصره(1) شركت آب منطقه اي مربوطه بعد از دريافت نتايج آزمايشات انجام شده ، نسبت به بررسي وضعيت پساب خروجي اقدام وگزارش مبتني بر وضعيت كنوني تصفيه خانه را تهيه مي نمايد. همچنين در صورت مغاير بودن مقادير پارامترهاي اندازه گيري شده با استاندارد خروجي ، شركت آب منطقه اي با برگزاري جلسات مابين شركت آب و فاضلاب و اداره كل حفاظت محيط زيست مربوطه ، نتايج بررسي ها را ارائه و سپس با همكاري نمايندگان سه ارگان راهكارهاي مناسبي براي دستيابي به استانداردهاي خروجي اتخاذ مي گردد.

تبصره(2) در صورتيكه شركت آب و فاضلاب ، بر خلاف تصميمات اتخاذ شده در تبصره ) ، (1اقدام جدي مبني بر بهينه سازي سيستم تصفيه ننمايد و همچنان كيفيت پساب بالاتر از استاندارد خروجي جهت مصارف كشاورزي باشد ، شركت آب منطقه اي مي تواند از تحويل پساب تا زمان رسيدن كيفيت پساب به استاندارد خروجي ، خودداري نمايد.

تبصره(3) از آنجاييكه فقط در برخي از فصول سال ،كشاورزي امكان پذير مي باشد و همچنين در بعضي از استانها نيز پتانسيل مصرف پساب براي كشاورزي وجود ندارد ، لذا در چنين مواردي تصميم گيري نهايي در خصوص تحويل گيري پساب، شركت هاي آب منطقه اي مربوطه خواهد بود. بديهي است شركت هاي آب و فاضلاب اهتمام خود را برآن خواهند داشت تا با بهينه سازي سيستم هاي تصفيه فاضلاب، كيفيت پساب تصفيه شده را تا سطح استاندارد خروجي براي تخليه به محيط هاي پذيرنده ارتقاء بخشند كه اين امر مستلزم پتانسيل فني و تامين اعتبارات لازم براي تحقق اين تبصره مي باشد.

برای مطالعه‌ی متن کامل این نظامنامه در قالب pdf دانلود کنید.